Een levenstestament is een algemene volmacht waarin wordt vastgelegd wat geregeld moet worden als je nog wel in leven bent, maar zelf niet meer de regie kunt uitoefenen. Je moet hierbij denken aan financiële en administratieve handelingen, maar zeker ook aan medische beslissingen. De taken kunnen simpel zijn, maar ook vergaand.

In een levenstestament wordt aan één of meerdere mensen volmacht gegeven (voor financiële zaken en voor medische zaken);  meestal zijn dit familieleden, of mensen die dichtbij staan.

Er kunnen grenzen worden aangegeven tot welk bedrag de gevolmachtigde mag handelen en bij welk bedrag er toestemming van een ander persoon nodig is.

Voor wat betreft de medische volmacht  kan eventueel iemand anders worden aangewezen. Het is ook mogelijk om meerdere personen gezamenlijk volmacht te geven.

Als men niets uit de nalatenschap wil ontvangen of niets te maken wil hebben met de afwikkeling, kan de nalatenschap verworpen worden. Er wordt dan definitief afstand gedaan van aanspraken op deze erfenis en men is ook niet aansprakelijk voor de eventuele schulden uit de nalatenschap.

Om te kunnen verwerpen moet een verklaring ondertekend worden, die bij de Rechtbank wordt geregistreerd.

Let op!

• Verwerpen is niet meer mogelijk als men zich heeft gedragen als erfgenaam.
• Als men wil verwerpen moet er rekening mee gehouden worden dat in sommige gevallen de kinderen in de plaats komen als erfgenaam. Als de kinderen meerderjarig zijn hebben zij dezelfde keuzes als bovenstaand. Toestemming van de kantonrechter is nodig als de kinderen minderjarig zijn.

Wanneer men de nalatenschap zuiver aanvaardt is men met het eigen vermogen aansprakelijk voor de schulden van de nalatenschap. Als er in de nalatenschap meer schulden dan bezittingen zijn moeten deze schulden uit eigen middelen worden betaald. Dit zal gevolgen hebben voor de eigen financiële positie.

Wij adviseren om de nalatenschap alleen zuiver te aanvaarden wanneer men zeker weet dat het saldo van de nalatenschap positief is.

Houd er rekening mee dat er zogenaamde verborgen schulden kunnen zijn, zoals bijvoorbeeld bodemverontreiniging of vorderingen van kinderen uit de nalatenschap van een eerder overleden ouder.

Als niet zeker is of de nalatenschap positief is, kan voor de zekerheid de nalatenschap beneficiair aanvaard worden.

Let op!

De nalatenschap wordt zuiver aanvaard, doordat men zich gedraagt als erfgenaam, bijvoorbeeld doordat goederen van de overledene verkocht worden of de inboedel onderling verdeeld wordt.

Overigens gedraagt men zich niet als erfgenaam wanneer uitsluitend de uitvaart  geregeld wordt.

Als de nalatenschap beneficiair aanvaard wordt is men niet aansprakelijk voor de betaling van de restant schulden van de nalatenschap uit het eigen vermogen.

Om beneficiair te kunnen aanvaarden moet een verklaring ondertekend worden, die geregistreerd wordt bij de Rechtbank in de regio van de woonplaats van de overledene. De Rechtbank rekent hiervoor griffierechten.

Nadat een erfgenaam de erfenis beneficiair heeft aanvaard moet de nalatenschap volgens de wet vereffend worden. Dit betekent dat er bepaalde richtlijnen gevolgd moeten worden bij de afwikkeling.

Beneficiair aanvaarden is niet meer mogelijk als men zich heeft gedragen als erfgenaam.

Gedragingen die (sinds 01-09-2016) geen zuivere aanvaarding meer tot gevolg hebben zijn bijvoorbeeld:

• ontruiming van de woning, mits de goederen beschikbaar worden gehouden voor schuldeisers (door deze op te slaan en de opgeslagen goederen op een lijst bij te houden)
• goederen zonder economische waarde meenemen, zoals familiefoto’s
• goederen zonder economische waarde meegeven aan bijvoorbeeld de kringloop
• goederen verkopen die beperkt houdbaar zijn, mits de verkoopopbrengst apart gehouden wordt
• een nalatenschapsschuld uit eigen middelen betalen
• in een gerechtelijke procedure verweer voeren tegen een schuldeiser van de nalatenschap

Wanneer onduidelijk is of een gedraging tot benadeling van schuldeisers kan leiden blijft terughoudendheid geboden. Bij het bovenstaande dient ook te worden opgemerkt dat in de onderlinge verhouding met de andere erfgenamen een en ander wel duidelijk gecommuniceerd en afgesproken moet worden.

Er is een uitzondering voor gevallen waarin de erfgenaam na zuivere aanvaarding wordt geconfronteerd met een onverwachte schuld, die niet uit de nalatenschap kan worden voldaan. Daarbij valt te denken aan de situatie dat pas na het overlijden van de erflater duidelijk wordt dat hij tijdens zijn leven een onrechtmatige daad heeft gepleegd en schadeplichtig is. Om te voorkomen dat een erfgenaam met privévermogen moet instaan voor een dergelijke schuld wordt een clausule voorgesteld op grond waarvan de erfgenaam de kantonrechter kan verzoeken om bescherming van zijn privévermogen. Van belang is dat de erfgenaam dit verzoek binnen drie maanden doet nadat hij/zij met de onverwachte schuld is geconfronteerd. De erfgenamen hebben een onderzoeksplicht waardoor niet snel sprake zal zijn van een ‘onverwachte’ schuld. De erfgenamen zullen zelf actief moeten onderzoeken uit welke bezittingen en schulden de nalatenschap bestaat.